Tóm tắt: Bài viết được chia làm 4 phần: Phần 1 khẳng định, doanh nghiệp Nhà nước (DNNN) hiện có vị trí và tiềm lực to lớn, và đang có đóng góp không nhỏ vào tiến trình công nghiệp hóa (CNH), hiện đại hóa (HĐH) đất nước. Phần 2 cho thấy, mặc dù các DNNN đạt được những kết quả nhất định trong kinh doanh, song chúng vẫn chưa làm tròn vai trò dẫn dắt, lôi kéo và thúc đẩy các thành phần kinh tế khác, hiệu quả hoạt động của DNNN chưa tương xứng với nguồn lực nắm giữ và có xu hướng giảm sút,… Phần 3 chỉ ra những nguyên nhân chủ yếu của tình trạng yếu kém này, từ nhận thức chưa đúng về DNNN, chưa xác định được những lĩnh vực cần có sự hiện diện của DNNN, đến việc quản lý và quản trị DNNN chưa phù hợp với kinh tế thị trường và chưa thực sự coi trong tính độc lập và tự chủ của DNNN,… Phần 4 đề xuất những giải pháp chủ yếu để cải cách DNNN và hoàn thiện việc quản lý vốn Nhà nước tại doanh nghiệp.
Từ khóa: Doanh nghiệp Nhà nước, vốn Nhà nước tại doanh nghiệp, quản lý vốn Nhà nước, cải cách doanh nghiệp Nhà nước.
Tài liệu tham khảo:
- Nguyễn Hoàng Anh (2023), Hiệu quả hoạt động của doanh nghiệp nhà nước trong mô hình quản trị vốn nhà nước mới, truy cập ngày 29/09/2023 tại: https://tapchitaichinh.vn/thay-doi-mo-hinh-quan- ly-von-nha-nuoc-dau-tu-tai-doanh-nghiep-va-yeu- cau-dat-ra.html.
- Ngọc An (2023), Doanh nghiệp nhà nước phát sinh lỗ 33.639 tỉ đồng, điểm tên những ông lớn nào? truy cập ngày 14/09/2023 tại: https:// vn/doanh-nghiep-nha-nuoc-phat-sinh- lo-33-639-ti- dong- diem-ten-nhung- ong-lon- nao-20230914094707583.htm.
- Thái Bình (2023), Doanh nghiệp nhà nước kinh doanh trong năm 2022: Nợ phải trả vượt cả vốn chủ sở hữu, truy cập ngày 07/10/2023 tại: https:// kinhte.congthuong.vn/doanh-nghiep-nha-nuoc- kinh-doanh-trong-nam-2022-no-phai-tra-vuot-ca- von-chu-so-huu-277118.html.
- Bộ Kế hoạch và Đầu tư (2022), Sách Trắng Doanh nghiệp Việt Nam năm 2022, Thống Kê, Hà Nội.
- Trần Kim Chung và Nguyễn Thị Luyến (2021), Vị trí, vai trò của doanh nghiệp nhà nước trong nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa, truy cập ngày 02/4/2023 tại: https://mof. vn/webcenter/portal/vclvcstc/pages_r/l/chi-tiet- tin?dDocName=MOFUCM198514.
- Luân Dũng (2018). Nhiều ‘ông lớn’ nhà nước còn tham nhũng, tiêu cực, thất thoát. Truy cập ngày 28/5/2023 tại: https://tienphong.vn/nhieu-ong-lon- nha-nuoc-con-tham-nhung-tieu-cuc-that-thoat- post1032493.tpo.
- Dương Giang (2022), Thủ tướng Phạm Minh Chính chủ trì Hội nghị trực tuyến toàn quốc với doanh nghiệp Nhà nước, truy cập ngày 24/3/2023 tại: https://qdnd.vn/chinh-tri/tin-tuc/thu-tuong- pham-minh-chinh-chu-tri-hoi-nghi-truc-tuyen- toan-quoc-voi-doanh-nghiep-nha-nuoc-689666.
- Mai Hà (2023), Doanh nghiệp nhà nước chưa đóng góp xứng tầm, truy cập ngày 19/03/2023 tại: https://thanhnien.vn/doanh-nghiep-nha-nuoc- chua-dong-gop-xung-tam-185230319010056304.
- Lê Hiệp(2023), Doanhnghiệpnhànướclỗlũykế gần 70.000 tỉ đồng, nợhơn 1,98 triệu tỉ đồng, truycập ngày 06/10/2023 tại: https://thanhnien.vn/doanh- nghiep-nha-nuoc-lo-luy-ke-gan-70000-ti-dong-no- hon-198-trieu-ti-dong-htm.
- Thu Hường (2023). Quản lý vốn nhà nước tại doanh nghiệp: Nhìn lại và hướng tới, truy cập ngày 29/9/2023 tại: https://consosukien.vn/quan-ly-von-nha- nuoc-tai-doanh-nghiep-nhin-lai-va-huong-toi.htm
- Y (2022). Tổng tài sản doanh nghiệp nhà nước đạt khoảng 4 triệu tỷ đồng, truy cập ngày 25/3/2023 tại: https://taisancong.vn/tong-tai-san- doanh-nghiep-nha-nuoc-dat-khoang-4-trieu-ty- dong-13265.html
- Hoàng Lan (2022), Ủy ban Quản lý vốn Nhà nước 3 năm liền không lập và gửi đủ báo cáo giámsát tài chính các doanh nghiệp Nhà nước, truy cập ngày 15/11/2023 tại: https://vneconomy.vn/uy-ban-quan- ly-von-nha-nuoc-3-nam-lien-khong-lap-va-gui-du- bao-cao-giam-sat-tai-chinh-cac-doanh-nghiep- nha-nuoc.htm.
- Thanh Phương(2022). Doanhnghiệpnhànước muốn vận hành như doanh nghiệp tư nhân, truy cập ngày 24/03/2023 tại: https://taichinhdoanhnghiep. vn/doanh-nghiep-nha-nuoc-muon-van-hanh- nhu-doanh-nghiep-tu-nhan-d28579.html.
- Hà Quyên (2022), Sau hơn 10 năm cổ phần hóa: Tổng công ty Thép chưa hoàn thành quyết toán, tiếp tục xin lùi thời gian thoái vốn, truy cập ngày 25/3/2023 tại: https://taichinhdoanhnghiep.net.vn/ sau-hon-10-nam-co-phan-hoa-tong-cong-ty-thep- chua-hoan-thanh-quyet-toan-tiep-tuc-xin-lui-thoi- gian-thoai-von-d28511.html.
- Bùi Văn Thạch (2019), Kinh nghiệm của một số quốc gia trong việc xây dựng thể chế cho phát triển tập đoàn kinh tế nhà nước, truy cập ngày 21/03/2023 tại: https://tcnn.vn/news/detail/42608/ Kinh-nghiem-cua-mot-so-quoc-gia-trong-viec-xay- dung-the-che-cho-phat-trien-tap-doan-kinh-te- nha-nuoc.html.
- Tạp chí tài chính (2019), Thay đổi mô hình quản lý vốn Nhà nước đầu tư tại doanh nghiệp và yêu cầu đặt ra, truy cập nhật ngày 29/09/2023 tại: https://tapchitaichinh.vn/thay-doi-mo-hinh-quan- ly-von-nha-nuoc-dau-tu-tai-doanh-nghiep-va-yeu- cau-dat-ra.html.
- Ánh Tuyết (2022), Cổ phần hóa, thoái vốn doanh nghiệp nhà nước: “Nản bước” trước khó khăn? truy cập ngày 27/07/2023 tại: https://vneconomy. vn/tag/co-phan-hoa-thoai-von-doanh-nghiep-nha- nuoc-nan-buoc-truoc-kho-khan.
- Hà Văn (2022), Thủ tướng: Các DNNN phải góp phần quan trọng xây dựng nền kinh tế độc lập, tự chủ và ổn định kinh tế vĩ mô, truy cập ngày 12/7/2023 tại: https://baochinhphu.vn/thu-tuong- cac-dnnn-phai-gop-phan-quan-trong-xay-dung- nen-kinh-te-doc-lap-tu-chu-va-on-dinh-kinh-te-vi- mo-102220712142323323.htm.
